Nói đến các lễ hội lớn nhất miền Bắc trong dịp Tết đến xuân về thì không thể không nhắc đến Lễ hội chùa Hương. Lễ hội được ví như “hành trình về đất Phật” và thu hút một lượng lớn khách du lịch. Hãy cùng newtimes.org tìm hiểu chi tiết về lễ hội chùa Hương để biết vì sao đây là điểm đến không thể bỏ lỡ khi du lịch trong dịp lễ tết nhé.
I. Đôi nét về lễ hội Chùa Hương
Hàng năm, khi hoa mơ trắng nở rộ khắp núi rừng Hương Sơn thì cũng là lúc hàng triệu Phật tử từ khắp nơi về trẩy hội mùa xuân, tạo nên một không khí vừa thiêng liêng vừa náo nhiệt. Lễ hội Chùa Hương gắn liền với tín ngưỡng dân gian thờ Chúa Ba. Theo truyền thuyết, Công chúa Diệu Thiện đã tu hành ở Hương Sơn trong 9 năm và thành Phật để cứu độ tất cả chúng sinh. Khi Diệu Thiên công chúa thành đạo cũng là giữa mùa xuân, hoa nở rộ, cây cối xanh tươi, vạn vật tương sinh tương ái.
Tháng 3 năm 1770, trong chuyến tuần du Trấn Sơn Nam, chúa Trịnh Sâm đã đến thăm chùa Hương Tích, thắp hương và cho dán 5 chữ “Nam thiên đệ nhất động” lên cửa động. Điều này khiến Hương Tích trở thành một quần thể di tích lớn và là tiền đề hình thành Lễ hội Chùa Hương. Đến năm 1896, niên hiệu Thành Thái thứ 8, lễ hội Chùa Hương chính thức được tổ chức như một lễ hội thực sự và trở thành một trong những lễ hội lớn nhất Việt Nam.
Ý nghĩa của lễ hội chùa Hương nằm trọn vẹn trong phần lễ và phần hội. Nghi lễ thể hiện tín ngưỡng thờ cúng hiện nay của các tôn giáo ở Việt Nam, bao gồm Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo. Lễ hội Chùa Hương thể hiện sự kết nối, hài hòa giữa con người và thiên nhiên, củng cố sức mạnh đoàn kết dân tộc. Ngoài ra, lễ hội còn thể hiện khát vọng sống giản dị của người Việt Nam, mong muốn hòa hợp giữa thực và mơ, phong tục và huyền thoại, hành động và trao quyền.
II. Những điều cần biết về lễ hội Chùa Hương
1. Lễ hội Chùa Hương diễn ra ở đâu?
Lễ hội chùa Hương là một lễ hội đầu xuân quan trọng được tổ chức hàng năm tại Việt Nam, thu hút rất nhiều Phật tử từ bắc chí nam đến tham quan và hành hương. Lễ hội được tổ chức tại danh thắng Chùa Hương (hay còn gọi là Hương Sơn) thuộc Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, thủ đô Hà Nội. Nơi đây từng được ví như một quần thể tôn giáo, văn hóa bao gồm chùa Phật, những ngôi đền thờ các thần long nhãn và tín ngưỡng nông nghiệp. Trung tâm của nơi đây là chùa Hương trong động Hương Tích hay còn gọi là chùa Trong.
2. Lễ hội Chùa Hương diễn ra khi nào?
Lễ hội Chùa Hương diễn ra trong suốt khoảng thời gian dài từ tháng Giêng đến tháng Ba âm lịch. Lễ hội chính thức bắt đầu vào ngày 6 tháng Giêng hàng năm, ngày mở cửa rừng của người dân. Lễ hội kéo dài trong 3 tháng, nhưng từ rằm tháng giêng đến 18 tháng Chạp âm lịch rất đông du khách thập phương đến tham quan. Ngoài ra, mùng 5 tết là một trong những ngày thu hút rất nhiều lượng khách du lịch (hơn 40.000 khách du lịch từ khắp mọi miền đất nước).
3. Nghi thức lễ của lễ hội chùa Hương
Phần lễ của lễ hội Chùa Hương rất đặc trưng và thể hiện đầy đủ tín ngưỡng thờ cúng dân gian của người dân, đặc biệt là ở khu vực phía bắc. Lễ hội Chùa Hương bắt đầu vào ngày mùng 6 tháng giêng âm lịch với lễ khai sơn hay còn gọi là lễ mở cửa rừng ở làng Yến Vi và Phú Yên. Nghi lễ khai sơn vốn là một nghi lễ nông nghiệp cổ của người Việt cổ, dùng để tạ ơn thần núi, chúa sơn lâm và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, gặp nhiều may mắn.
Ngày nay, lễ khai sơn hàm chứa ý nghĩa mới là mở cửa chùa, khai lễ. Trong lễ hội sẽ trưng bày hương, đèn, nến, hoa, trái cây, đồ chay,… Lễ vật sau đó được các vị tăng ni mặc áo cà sa tiến hành cúng bái theo nghi thức. Vào ngày khai hội còn có lễ dâng hương để tưởng nhớ các vị vua Hùng do chính quyền địa phương đứng ra tổ chức.
4. Những trò chơi tại lễ hội chùa Hương
Phần hội của Lễ hội Chùa Hương cũng đặc sắc và thu hút nhiều du khách. Phần hội sẽ bao gồm nhiều hoạt động văn hóa, giải trí được tổ chức trên các tuyến đường, thôn xóm của xã Hương Tích. Có thể kể đến các hoạt động văn hóa dân tộc thú vị như chèo thuyền, leo núi và hát chầu văn. Những ngày này, du khách đi dọc trên tuyến đường hay các bến đò của Hương Tích sẽ luôn được nghe những làn điệu chèo, hát xẩm độc đáo và thú vị.
III. Một số kinh nghiệm khi đi lễ hội chùa Hương
Nếu đây là lần đầu tiên bạn tham gia trải nghiệm Lễ hội Chùa Hương thì dưới đây là một số “mẹo” cực hữu ích mà bạn nên bỏ túi để phòng thân:
- Theo dõi việc mua vé tham quan điện tử theo quy định mới của ban tổ chức
- Chuẩn bị lễ vật tại nhà thay vì mua sắm trước chùa, vì như vậy rất dễ bị người bán “chặt chém”.
- Chuẩn bị đồ ăn nhẹ, nước uống, thuốc men…
- Hãy chọn trang phục kín đáo, gọn gàng, lịch sự, tối màu để phù hợp với không gian chùa chiền linh thiêng mà còn giúp bạn dễ dàng di chuyển, tham quan nhiều nơi hơn.
- Do mùa xuân ở miền bắc dễ bị mưa và lạnh. Vì vậy, bạn nên xem dự báo trước thời tiết và chuẩn bị các đồ bảo hộ cho mình.
- Tự bảo quản tư trang cá nhân để tránh bị kẻ xấu lợi dụng móc túi, trộm cắp.
- Nếu bạn ở xa và di chuyển bằng máy bay thì nên đặt vé sớm.
IV. Kết luận
Lễ hội Chùa Hương chắc chắn là một điểm đến thú vị mà bạn không thể bỏ qua mỗi dịp tết đến xuân về. Hy vọng với những chia sẻ của chuyên mục lễ hội đem đến sẽ giúp các bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về lễ hội chùa Hương.
